KAPLICZKI ZA MIEDZĄ


KAPLICZKI SOPRONU (WĘGRY)

Mało kto wie, że Węgry też mają swoje Alpy. Choć trudno je nazwać krajem alpejskim, to na ich zachodnim skrawku kończy się masyw alpejski. Największym miastem tego regionu jest Sopron. Na pięknej soprońskiej starówce można odnaleźć kilka ciekawych figurek, ale najpierw chcę pokazać grupę figur otaczających tutejszy (były) klasztor paulinów (Bánfalvi karmelita kolostor). Klasztor położony jest poza miastem, na jednym z licznych wzgórz okalających miasto od południa i zachodu. Obiekt powstał już w końcu XV w. ale dzisiejszy kształt uzyskał w XVII w. Z tego okresu pochodzą piękne figury przy klasztorze.

Sopron - klasztor
Sopron - klasztor
Sopron - klasztor

Wchodzących do kościoła klasztornego wita Madonna z Dzieciątkiem. Figura stoi nad wejściem do świątyni w, ujętej w ozdobne kolumny, wnęce o łukowym zwieńczeniu. Maria stoi w ledwo widocznym kontrapoście, w skromnej sukni, trzymając na lewym ramieniu małego Jezusa. Dzieciątko skrzyżowało nogi, unosząc prawą rękę z wyciągniętymi dwoma palcami. Obie postacie pozbawione są królewskich atrybutów, za to Jezus trzyma na ramieniu coś, co wygląda jak torba (?!). Matka Boża stanęła na kuli ziemskiej, prawą stopę postawiła na księżycu, lewą depcze łeb węża, trzymającego w pysku grzeszny owoc. Jeśli to akurat możliwe, warto wejść do kościoła zobaczyć jego piękne wnętrze. W kościele znajduje się XIV w. kopia obrazu Matki Bożej Częstochowskiej.

Sopron - klasztor
Sopron - klasztor
Sopron - klasztor

Przy murze klasztoru ustawiono dwie figury Ecce Homo na postumentach. Obie pochodzą z 1667 r., o czym świadczą daty na postumentach. Prawa figura jest dość typowa. Chrystus siedzi ze związanymi rękami. Za nim stoi jego oprawca, rzymski legionista zakładający Jezusowi koronę cierniową. Druga przedstawiona scena jest nietypowa. Obnażony Chrystus stoi z rękami związanymi na plecach. Jego oprawca zaś ciągnie go za włosy, co powoduje, że Jezus odchyla się do tyłu z boleścią na twarzy. Oprawca nie jest jednak w stroju żołnierza. Ta ostatnia postać straciła już lewą rękę. Warto zwrócić uwagę na postument pokryty płaskorzeźbionymi narzędziami (lub raczej atrybutami) Męki Pańskiej, przy czym na obu postumentach umieszczono inne zestawy tych narzędzi.

Sopron - klasztor
Sopron - klasztor
Sopron - klasztor
Sopron - klasztor
Sopron - klasztor
Sopron - klasztor
Sopron - klasztor

Największe wrażenie sprawia barokowy wystrój schodów prowadzących ze wsi do klasztoru. Schody mają 88 stopni, a budowano je 32 lata (1718-1750). Wierni musieli się sporo natrudzić, by dotrzeć do szczytu stromych schodów. Część z nich zapewne co jakiś czas przystawała, by złapać oddech. Była to doskonała okazja do przyjrzenia się figurom, które zdobią schody. Wąskie schody zdobi 14 figur świętych pańskich o wysokim poziomie artystycznym.

Sopron - klasztor
Sopron - klasztor
Sopron - klasztor

Na poniższych zdjęciach można zobaczyć 11 figur obramowujących schody do klasztoru (z niewiadomej przyczyny, zdjęć 3 figur nie zrobiłem). Proponuję odgadnąć imiona tych świętych. Dla ułatwienia, podaję je, ale w kolejności alfabetycznej: św. Anna, św. Antoni Padewski, św. Antoni Wielki (pustelnik), św. Barbara, św. Józef, św. Katarzyna, św. Małgorzata z Cortony, św. Marek (apostoł), św. Paweł z Teb (pustelnik), św. Piotr (apostoł). Uwaga, niektóre figury są w kilku ujęciach. Zadanie okazuje się trudne, jednej ze świętych nie potrafię zidentyfikować.

Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody
Sopron - klasztor - schody

Na koniec jeszcze kilka kapliczek odnalezionych przy okazji spaceru po starym mieście w Sopron. Jak w każdym dużym mieście tej części Europy, figurki umieszczane są głównie w niszach kamienic. Nad pięknym portalem w wejściu do dawnego pałacu Esterházych, dzisiaj mieszczącego Muzeum Górnictwa, głęboka wnęka o muszlowym zwieńczeniu mieści masywną figurę Madonny z Dzieciątkiem. Figura przedstawiona jest w szacie zdobionej roślinnymi motywami, pod którą skrywają się ręce obu postaci. Dlatego nie ma tradycyjnego gestu błogosławieństwa ze strony małego Jezusa.

Sopron - figura
Sopron - figura
Sopron - figura

Nieopodal, w płytkiej niszy, inne przedstawienie Madonny z Dzieciątkiem. Matka Boża trzyma na lewym ramieniu Dzieciątko, które niejako z dumą wyciąga szyję. Matka z Synem trzymają się za ręce. Obie postaci są koronowane. Na głowę Marii koronę zakładają dwa anioły. Krawędź niszy zdobiona jest akantem.
Nie wszystkie kamienice Starego Miasta są odremontowane. Na ścianie jednej z takich zaniedbanych kamienic odnaleźliśmy uszkodzoną, koronowaną figurkę, być może Matki Bożej, choć mogła to być inna święta. Figura stoi w płytkiej wnęce na kielichowej konsoli.

Sopron - Madonna z Dzieciątkiem
Sopron - NMP
Sopron - NMP

Piękna, barokowa figura Madonny z Dzieciątkiem zdobi fontannę na placu Orsolia tér. Zapatrzona w niebo Maria z lekkością trzyma pulchnego małego Jezusa na prawym ramieniu. Ten zaś trzyma w rękach długą, złotą dzidę, którą wbija w łeb węża-szatana. Wąż trzyma w pysku zakazany owoc, oplatając dużą kulę ziemską, na której stoi Matka Boża. Pod prawą stopą Marii niewielki półksiężyc.

Sopron - Madonna z Dzieciątkiem
Sopron - Madonna z Dzieciątkiem
Sopron - Madonna z Dzieciątkiem

Na skraju Starego Miasta, w narożnej kamienicy zobaczymy wnękową figurę św. Jana Nepomucena. W wąskiej, pozbawionej ozdób wnęce, święty stoi w kontrapoście, usilnie wpatrzony w krzyż trzymany na lewym ramieniu. Szaty Jana są bogato drapowane.

Sopron - Jan Nepomucen
Sopron - Jan Nepomucen
Sopron - Jan Nepomucen

Rozwiązanie zagadki dotyczącej schodów do klasztoru, w kolejności zdjęć: św. Piotr apostoł, św. Barbara, św. Antoni Padewski, św. Józef, święta niezidentyfikowana przez mnie (z palmą), św. Katarzyna, św. Magłorzata z Cortony (z psem), św. Anna (z małą Marią), św. Paweł apostoł i na koniec dwóch pustelników, św. Antoni Wielki i św. Paweł z Teb.

Sopron - Jan Nepomucen
Sopron - Jan Nepomucen
Sopron - Jan Nepomucen