W schowanym za górami zakątku Polski, blisko granicy z Czechami, u podnóża Gór Kruczych leży wieś Krzeszów. Turyści i pielgrzymi licznie odwiedzają znajdujące się tutaj Opactwo Cystersów. Znajdujące się na terenie opactwa zabytkowe obiekty pochodzą w obecnej formie głównie z XVII i XVIII w.
Najważniejszym obiektem opactwa jest dwuwieżowa Bazylika Mniejsza pw. Wniebowzięcia NMP. Nieco starszy kościół pw. św. Józefa, bez wież, za to z potężną attyką, pochodzi z końca XVII w. Na trasie zwiedzania znajduje się też Mauzoleum Piastów Śląskich na tyłach bazyliki i dom gościnny opata. Wszystkie wymienione obiekty znajdują się na zwartym, otoczonym murem, terenie klasztoru. Fasady obu kościołów zdobione są profesjonalnie wykonanymi rzeźbami, o których chcę opowiedzieć.
Fasada kościoła pw. św. Józefa została ozdobiona trzema dużymi figurami. Wszystkie ustawiono we wnękach z konchowymi zwieńczeniami, zdobionymi roślinnymi reliefami. Dwie wnęki usytuowano po bokach, na wysokości pierwszego poziomu fasady. Trzecia wnęka znajduje się pośrodku fasady, nad wejściem, na drugim poziomie. Figury we wnękach składają się na Świętą Rodzinę, choć każda z nich stanowi oddzielny obiekt. W lewej wnęce Matka Boża w dynamicznej pozie. Matka Boża nie tyle idzie, co płynie. Ręce ma złożone na piersiach, spogląda zasmucona w dal. Pod nogami Marii złoty księżyc. Po przeciwnej stronie święty Józef. Lewą rękę unosi, chyba bezwiednie. W prawej trzyma dziwny przedmiot, który być może jest rodzajem noża, choć jego rozkojarzony wzrok raczej nie wskazuje, by miał zamiar podjąć pracę.
W górnej wnęce kroczący Jezus, z potężnym królewskim jabłkiem na lewej dłoni. Prawą rękę wyciąga przed siebie, błogosławiąc wchodzących do świątyni. Jezus jest tu przedstawiony jako młodzieniec, z pełną twarzą, jeszcze nie doświadczony czekającymi go cierpieniami. Wszystkie rzeźby są dziełami Schröttera z lat 70. XVII w. Przed barokową przebudową kościoła klasztornego, stały w jego kruchcie.
Wnętrze bazyliki Wniebowzięcia NMP jest bogato zdobione, ale nie przepełnione, jak to zdarza się barokowym świątyniom. Bazylika szczyci się przede wszystkim wspaniałymi freskami. Bogaty wystrój rzeźbiarski ma natomiast fasada kościoła.
Jak przeczytamy na oficjalnej stronie opactwa fasada świątyni, wznosząc się na 71 m., jest dziełem o ogromnej sile wyrazu i głębokiej myśli teologicznej. Dekoracja rzeźbiarska fasady rozmieszczona została piętrowo, a kolejne piętra zbliżają nas do doskonałości. Najniżej ustawiono "zwyczajnych" śmiertelników. Ich dynamicznie przedstawione postacie wciśnięte są pomiędzy wiązki kolumn obramowujące główne wejście do świątyni. Przy wejściu ustawiono Mojżesza z tablicami oraz świętego Grzegorza w papieskim stroju. To przedstawiciele Starego i Nowego Testamentu.
Na lewo od wejścia znajdziemy patronów benedyktynów. To rodzeństwo - święta Scholastyka oraz święty Benedykt. Scholastyka, przedstawiona z gołębiem i metalową różą, Benedykt z księgą, oboje w strojach zakonnych. Oboje pochowani zostali w znanym nam skądinąd Monte Cassino.
Południowa strona przeznaczona została dla cystersów - świętego Bernarda i świętej Lutgardy. Oboje młodzi i uśmiechnięci, oboje rozmiłowani w krzyżu. Przypomnę, że figury świętych Benedykta i Bernarda możemy spotkać na fasadzie kościoła klasztornego w opactwie cystersów w Rudach.
Środkowy poziom fasady poświęcony jest Matce Bożej. We ujętych w filary wnękach przedstawiono Marię w trzech momentach jej historii. W lewej wnęce zobaczymy scenę Zwiastowania. Anioł odwiedza zagłębioną w lekturze Marię przekazując jej zapowiedź niepokalanego narodzenia Jezusa. Z prawej strony scena Nawiedzenia. Maria odwiedza brzemienną, choć niemłodą już Elżbietę. Z chmur przyglądają się tej scenie aniołki. W środkowej wnęce przedstawienie Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia. Maria stoi na potężnej kuli ziemskiej depcząc łeb wielkiego węża. Pomaga jej stojący obok anioł, który trzyma węża na stalowym łańcuchu. Wokół głowy Matki Bożej złota aureola z 12 gwiazdami, a pod jej stopami księżyc. Księżyc, jak w dziecięcych rysunkach, ma oczy, nos i usta.
Nad fasadą góruje przedstawienie Trójcy Świętej. Chrystus przedstawiony został w czasie ukrzyżowania. Nad jego głową ulokował się gołąb z rozpostartymi skrzydłami, czyli Duch Święty. Nad nimi stary Bóg-Ojciec z szeroko rozłożonymi ramionami. Cała ta grupa znajduje się na tle masy chmur, z których wyłaniają się liczne głowy aniołów. Trójcy Świętej towarzyszą też większe anioły rozmieszczone na sąsiednich elementach architektonicznych. Fasadę zdobią też liczne pomniejsze rzeźbiarskie przedstawienia i symbole.
Przed wejściem na ukryty z tyłu bazyliki cmentarz, znajduje się rozbudowana Grupa Ukrzyżowania. Formalnie jest ona 28. stacją krzeszowskiej kalwarii powstałej w latach 1703-1722. Boża Męka jest elementem drugiej części kalwarii, zwanej Via Crucis, czyli Droga Krzyża. Krzyż i figury ustawiono na podstawie o barokowych wypukłościach, zaopatrzonej w kartusz z łacińską prośbą o zbawienie i ochronę przed wrogami. Inskrypcja zawiera chronostych, który wskazywałby na późniejsze powstanie krzyża - w 1735 r. Postacie pod krzyżem to oczywiście zasmuceni Maria i Jan Ewangelista załamujący ręce. Maria Magdalena klęczy obejmując w rozpaczy krzyż. By uwypuklić rozpacz postaci, rzeźbiarz postanowił umieścić na ich twarzach łzy. Wypadło to jednak nieszczególnie. Szczególnie Maria Magdalena wygląda, jakby dopadła ją czarna ospa. Podobny zabieg rzeźbiarz zastosował by pokazać krew lecącą z ran Ukrzyżowanego. Na szczycie krzyża umieszczono (chyba współcześnie) tablicę z potrójnym zapisem INRI - łacińskim, greckim i hebrajskim.
Z Grupą Ukrzyżowania powiązane są cztery aniołki stojące po jej bokach, przy schodach prowadzących na cmentarz. Jeden z nich trzyma narzędzia Męki Pańskiej. Inny zaś prezentuje chustę z wizerunkiem Chrystusa (Chustę św. Weroniki).
Okolice opactwa obfitują również w wolno stojące kapliczki. Rozstawione są na okolicznych pagórkach, przy czym większość z nich składa się na wspomnianą wcześniej kalwarię (zdjęcie z prawej). Pokazana na zdjęciu kapliczka słupowa z łamanym daszkiem, to z kolei obiekt należący do tzw. drogi pięciu radości świętej Anny. Cztery obrazki umieszczone w latarni przedstawiają świętą Annę, Matkę Bożą z Dzieciątkiem, świętego Józefa oraz świętego Jerzego. Oprócz tej kapliczki stojącej nieopodal wejścia do opactwa, zachowały się jeszcze dwie inne. Tym razem nie dane nam było odwiedzić innych kapliczek, ale może kiedyś to nadrobimy.
W drodze z Krzeszowa odwiedziliśmy jeszcze pobliską Kamienną Górę. Miasteczko nie obfituje w atrakcje na skalę międzynarodową, ale miłośnicy historii i zabytków znajdą tu niewątpliwie wiele ciekawych miejsc, jak choćby wystawę broni z lat II wojny światowej, ustawioną na wolnym powietrzu na Górze Parkowej, czy Sztolnę Arado z niespodziankami dla zwiedzających. Nasze krótkotrwałe poszukiwania kapliczek w mieście, nie dało powalających efektów. Znaleźliśmy dwie figurki umieszczone na ścianach kamienic. Figura Jezusa w narożnej kapliczce znajduje się na jednym z dwóch najładniejszych budynków miasta - ratuszu (drugim jest obecna siedziba ZUS). Na sąsiadującej z ratuszem kamienicy znajduje się z kolei, wyglądająca na barokową, figura Madonny, której stopień podtrzymuje brodaty maszkaron.